1) به بهانه بزرگداشت اينگمار برگمان در جشنواره فيلم فجر، بچه هاي سايت پرونده نسبتا مفصل و خواندني درآورده اند. من هم يك مطلب با عنوان «اينگمار برگمان بودن» درباره جلوه‌هاي بصري فيلم «پرسونا» نوشتم كه در خوشحالم مي شم بخونيد و نظر بدهيد...
براي خواندن اين مطلب و باقي مطالب پرونده اينجا (+) كليك كنيد.

2) طرح تفكيك روزهاي جشنواره براي نمايش فيلم هاي ايراني و خارجي باعث شده فعلا و در اين چهار روز، جشنواره امسال رونق سال‌‌هاي گذشته را نداشته باشد ...
«باد در علفزار مي پيچد» سومین قسمت سه گانه خسرو معصومی درباره مسئله قاچاق چوب و آداب و رسوم و مشكلات روستائيان شمال كشور بود. تماشاي «باد در علفزار مي پيچد» اين نكته را نمايان مي‌كند كه همچنان «رسم عاشق كشي» چند پله بالاتر و خوش ساخت‌تر از دو فيلم بعدي است. در «باد در ...» پدر شوکا دختر جوان و زیبا، مجروح از درختی که روی پایش افتاده، ناچار از قبول کمک نصیر قاچاقچی چوب می شود. نصیر با سوء استفاده از این فرصت شوکا را برای پسر عقب مانده اش شیرینی می خورد و خیاطی از شهر می آید تا لباس عروسی برایشان بدوزد، اما جلیل شاگرد خیاط عاشق شوکا می شود... اگر سه‌گانه معصومي را دنبال كرده باشيد حتما انتظار پاياني شوم براي جليل و داستان را مي كشيد اما اين بار معصومي پايان باز را براي فيلمش انتخاب كرده كه به نظر انتخاب هوشمندانه‌‌تري مي رسد ... زيبايي جنگل هاي شمال در فصل زمستان از نگاه دوربين نادر معصومي كه در اين زمينه تخصص پيدا كرده، نماهاي زيبا و به‌ياد‌ماندني به ارمغان آورده است. انتخاب زاويه دوربين‌هاي مناسب، قاب‌بندي‌هاي زيبا و نورپردازي و فيلمبرداري عالي فيلم باعث مي‌شود از همين حالا نام او را در ليست نامزد‌هاي دريافت سيمرغ فيلم‌برداري ببينيم ... اما با همه اين اوصاف فيلم جديد معصومي چيز جديدتري نسبت به «رسم عاشق‌كشي» نبود. در واقع به نوعي تكرار همان داستان و فضاست. حتي از نظر لوكيشن و بعضي بازيگران هم اشتراكات دو فيلم بسيار زياد است. نكته نگران‌كننده اين است كه شنيدم قرار است معصومي فيلم بعدي‌اش را هم در همين حال و هوا كار كند!

***
«چوپان خوب» را در سينما سپيده ديدم. البته چيزي نزديك به 45 دقيقه‌اش را نشانمان ندادند. رابرت دنيرو با چوپان خوب به خوبي مهارتهايش را در زمينه كارگرداني به رخ كشيده كشيده است. فيلم يك درام معمايي جذاب درباره نخستين روزهاي تاسيس سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) است. خود دنيرو هم يكي از نقش‌هاي حاشيه‌اي اما موثر فيلم را برعهده دارد. در فيلم مي‌بينيم كه راه‌اندازي اين سازمان جاسوسي چگونه به تنها هدف زندگي يك مأمور مخفي با بازي حيرت انگيز مت‌ديمون تبديل مي‌شود. نهادي كه به‌نوعي سكوي پرتاب سياستمداران آينده به‌شمار مي‌رود. با آغاز جنگ جهاني دوم، ويلسون در سازماني با نام «اداره خدمات استراتژيك»، به فراگيري فنون جاسوسي براي ارتش آمريكا مشغول مي‌شود، جايي كه با تلاش‌هاي او و همكارانش، نطفه آژانس مركزي اطلاعات آمريكا (CIA) بسته شده است. اما نكته جالبي كه در فيلم براي فلسفه زندگي يك جاسوس وجود دارد، در اين ديالوگ كليدي خلاصه مي شود؛ «به هيچ كس اعتماد نكن» و به همه با ديده شك نگاه كن. منافع ملي كشورت را به خانواده و فرزندت ترجيح بده. عالي‌ترين جاي چنين فيلم‌هايي مرز ميان انتخاب كشور و يك انتخاب شخصي مثل همسر يا فرزند است ... در توصيف جذابيت هاي اين فيلم اين جمله را از جیمز براردینلی داشته باشيد كه گفته: رابرت دنیرو تماشاگر را به درون دنیایی که خلق می کند، کشیده و در آنجا نگه می دارد تا داستان تمام شود و تیتراژ پایانی روی صحنه نقش ببندد.

بالاخره انتظار ها براي شروع جشنواره تمام شد. البته به قول خسرو اين انتظار براي ديدن فيلم هاي فوق العاده يا داشتن يك جشنواره استثنايي و متفاوت نيست بلكه بهترين و شايد از معدود فرصت هاي دور هم جمع شدن اهالي سينما و سينما دوستان دراين كشور جشنواره فيلم فجر است .چيزي شبيه به يك ارودي سينمايي با دوستاني كه همه لااقل از يك نقطه نظر با هم اشتراك دارند كه آن هم علاقه به سينماست. سالن سينماي مطبوعات (سينما صحرا) از خبرنگاران و نويسندگان سينمايي پر شده است. برنامه نمايش فيلم هاي نسبتا خوب اين روز شوق شروع جشنواره را بيشتر مي كند.

فيلم اول، 1048 بود كه خوب قبلا نسخه DVD آن را ديده بودم ولي روي پرده چيز ديگري بود. تماشاي جلوه هاي ويژه فوق العاده فيلم روي پرده عريض سينما صحرا حتي با وجود كيفيت بد صداي فيلم باز هم تجربه لذت بخشي بود.

فيلم دوم «به همين سادگي» كار رضا ميركريمي بود كه با وجود سابقه خوب‌اش در فيلم‌سازي و تعريف‌هايي كه قبل از جشنواره درباره‌ فيلم جديدش شنيده بودم انتظار يك «خيلي دور، خيلي نزديك» ديگر را داشتم. اما اين انتظاركه برآورده نشد هيچ، تازه شاهد يك فيلم خسته كننده و ملال‌آوربودم.فيلم "به همين سادگي" داستاني ساده دارد و به اصطلاح فيلم جزئيات است.ميركريمي در تجربه جديدش تلاش مي كند مناسبات زندگي شهري و طبقه متوسط جامعه امروزرا به چالش بكشاند.  اما به نظرم در به همين سادگي تلاش زياد كارگردان براي رسيدن به يك گونه ساده سينمايي جهت نمايش مستندوار يك روز از يك زندگي در قالبي داستاني، منجر به سقوط از آن سمت بام شده است. در اين راستا علاقه كارگردان براي هر چه بيشتر زشت نشان دادن صحنه‌ها و نماهاي فيلم، استفاده از نابازيگرهايي كه جلوي دوربين حتي خودشان هم نيستند و به طرز كاملا مشخصي تحت تاثير دوربين هستند و ... در نهايت منجر به از دست رفتن فيلم شده است. نكته قابل توجه پرداختن بيش از حد به داستان‌ها و رويداد‌هاي فرعي - كه فاقد هر گونه جذابيتي براي بيننده است - و خارج شدن از محدوده بحث اصلي فيلم است كه بزرگترين ضربه را به فيلم مي زند. اما فيلم چند سكانس عالي هم داشت مثل بازي طاهره و پسرش زير تخت خواب، تماشاي رقص دخترها توسط طاهره جلوي آينه توي اتاق خواب يا كيك خوردن پسر بچه بامزه فيلم روي پشت بام ... 
اما در نهایت باید گفت:  براي رسيدن به سادگي بايد مسير دشواري را طي كرد، به همين سادگي ها هم نيست.

فيلم سوم «آتش سبز» بود ... هنوز 10 دقيقه از فيلم نگذشته بود كه تعداد زيادي از تماشاگران نوشيدن چاي و حضور در لابي سينما را به تماشاي فيلم محمد رضا اصلاني ترجيح دادند. فيلم اصلاني بيشترازآنكه در يك قالب روايي هفت پرده‌اي داستاني را در دوره‌هاي مختلف تاريخي بازگو كند بيشتر شبيه يك ويديو‌آرت جذاب با مدل هايي نظير مهتاب كرامتي و پگاه آهنگراني شده بود كه در يك بخش با صداي همايون شجريان كليپي زيبايي را براي مان به  نمايش گذاشت. از آنجايي كه در كل چيز زيادي هم از فيلم نفهميديم توجه شما را به اين بخش از گزارش صوفيا نصرالهي از جلسه پرسش و پاسخ فيلم جلب مي كنم:

«امیر قادری از سایت سینمای ما سوالی مطرح کرد که با استقبال حضار مواجه شد. قادری پرسید:« نمادگرایی در آثار شما جایگاه والایی دارد و درک این نمادگرایی به ذهن آماده نیاز دارد. نگران نیستید که تماشاگر این نمادها را درک نکند؟ و این سیر تحولی و ناتورالیسمی که در کار شما وجود دارد و به خصوص خانم کرامتی این سیر تحول را به خوبی نشان دادند این مهارت از کجا آمده؟» که اصلانی در پاسخ گفت:«والله چه عرض کنم؟! با این تعریف ها من باید بروم زیر میز! این فیلم حاصل یک تامل طولانی است بر این که ما واقعا چگونه ملتی هستیم. به همین دلیل در این کار من و همه ما به تلاش فوق العاده ای ناچار شدیم دست بزنیم. برای من مهم بود به جای این که داستان تعریف کنم، فضا تعریف کنم.فضای تصویری و کلامی و صدایی. موسیقی متن نداریم. موسیقی تصویر سومی است که به لایه های فیلم اضافه می شود.» او سپس به مولوی اشاره کرد که چه روایتگر بزرگی است و چه درس هایی از او گرفته(از نحو روایتش نه از موضوعات) و از این که ما در سال مولوی به او کم پرداختیم و او را از دست دادیم اظهار تاسف کرد. »
هر چند كه به نظرم احتمال اكران فيلم در حد صفر است ولي تيزر هاي جذابي مي توان براي تبليغ اين فيلم ساخت.

فيلم چهارم «مايكل كلاپتون» بود كه به دليل زير نويس عربي و فارسي جابجايي كه داشت حسابي گيج مان كرد و در نهايت ترجيح داديم همان DVD خودمان را ببينيم و بي خيال پرده سينما شويم. هر چند كه تماشاي همان نماهاي بزرگ با آن قاب بندي هاي  زيبا از چهره جرج كلوني حسابي حالمان را جا آورد.

پي نوشت: سايت سينماي ما بعد از سه سال پوست انداخت و قالب جديدي به تن كرده كه فعلا نتيجه كار (با وجود اينكه همه به قالب قبلي عادت كرده بوديم) رضايت بخش درآمده است. اگر نظري در اين باره داريد حتما بگوييد ... سايت خودتان است ديگر.

بعد از سال ها درس خواندن براي اولين‌بار در اين ترم آخري  برف سرمان كلاه گذاشت. در حالي كه حسابي مشغول فراگيري علم و دانش و كند و كاو ميان اين مدار‌هاي مخابراتي دوست داشتني در شب‌ زيباي امتحان بوديم، متاسفاته خبر رسيد كه امتحانات دانشگاه‌ها يك هفته‌اي عقب افتاده است. جدا كه سرمان كلاه رفت و براي اولين بار درس خواندن قبل از شب امتحان را هم تجربه كرديم ... خب حالا فرصتي پيش آمد تا درباره سريالي كه اين روزها حسابي دوست‌اش دارم حرف بزنم :
روزگار قريب

اميدوارم با وجود چندين سريال پر سر و صدايي كه اين روزها از تلويزيون پخش مي شود «روزگار قريب» كيانوش عياري را از دست نداده باشيد. به نظرم در ژانر خودش (روايت تاريخي از زندگي شخصيت ها) در تلويزيون ايران كم نظير است. يكي از دلايل عمده عدم موفقيت اين گونه سريال‌ها ( يا فيلم‌ها) عنصر مفقوده اي به نام جذابيت است كه در «روزگار قريب» عياري تلاش جالبي براي نمايان كردن آن شده است.
چيزي كه ارزش كار خوب عياري را بيشتر نشان مي‌دهد جذابيتي است كه از دل داستان هايي كاملا معمولي بيرون مي كشد. قصه بالارفتن بچه ها از درخت يا مريضي حكيم رحمت‌الله يا حتي دست‌شويي رفتن پدر محمد در بيابان (اين يكي را خيلي هستم يادتان هست دوربين از POV اعضاي خانواده اش چگونه دنبالش مي كرد تا نهايتا با اعتراض پدر محمد (مهران رجبي) رو به رو شد) ... همه داستان‌هايي كاملا معمولي از يك زندگي عادي هستند. نكته همين جاست كه درآوردن چنين سكانس‌هايي كاملا در خدمت فضاي متفاوت حاكم بر فيلم است. عياري كاملا هوشمندانه از تم كلي حاكم بر سريال هاي تاريخي تلويزيون فاصله گرفته و تلاش كرده تا جايي كه ممكن است فضايي واقعي و كاملا باورپذير را پيش چشم ما بگذارد.
استفاده از فرم روايي بازگشت به گذشته و روايت خاطرات، انتخاب هوشمندانه ديگري است كه عياري جهت افزايش جذابيت داستان‌هايي كه شايد خيلي معمولي به نظر مي رسند، داشته است. اين نكته را فراموش نكنيد كه سريال كردن زندگي كسي مثل دكتر محمد قريب قطعا مشكل تر از روايت زندگي اشخاصي نظير امام علي ، مسيح يا حتي شخصيت هاي معروف و مشهور‌تر معاصر است. در واقع اين داستان از يك فاكتور مهم كه جذابيت‌هاي خاص شخص مورد روايت است محروم است.
اما بازي‌هايي كه به طرز شگفت‌انگيزي طبيعي و صميمي هستند در ايجاد فضاي واقعي و كاملا باورپذير نقش به سازايي دارند. بازيگران فيلم به شكل عجيبي جلو دوربين راحت هستند (اين صفت راحت را خيلي دوست دارم) مهدي هاشمي و آفرين عبيسي كه از همان قسمت اول شگفت انگيز بودند تا كودكان فيلم كه گرچه شگفت انگيز نيستند ولي باورپذيرند.
هميشه باور كردن مرحوم حسين پناهي در نقش هايش برايم دشوار بود. در واقع اكثر اوقات نقش هايش تحت تاثير پرسوناي خاص خودش قرار مي گرفت. اگر در اين زمينه با من هم عقيده باشيد قطعا تماشاي قسمت چهارم روزگار قريب نظر مان را عوض مي كند. ... بعد از مرگ حكيم رحمه ا... ، وردست حكيم (با بازي كم نظير حسين پناهي) كه ادعاي طبابت دارد به طبابت مشغول مي شود و باعث مرگ يكي از روستائيان گركان مي شود و ... اين بار به طرز عجيبي بيشتر از آن كه حسين پناهي را ببينيم وردست حكيم را مي ديدم. در واقع به نظرم اين اولين باري بود كه حسين پناهي را با همان ژست هميشگي ولي در نقش خودش نديديم. يك تنه چيزي تزديك به يك ساعت هنرنمايي كرد. من را كه به وجد آورد شما را نمي دانم (خدا رحمتش كند)... عياري در كارهاي قبلي‌اش هم ثابت كرده است كه استاد گرفتن چنين بازي‌هاي فوق‌‌العاده‌اي از بازيگرانش است. در اين زمينه همين بس كه مرز بين بازيگران حرفه‌اي و آماتور در فيلم از بين رفته و همه بازي ها در سطح بالايي است. (بازي شخصيت هاي راهزن در قسمت پنجم را به ياد بياوريد) اغراق، مهمترين فاكتور مخرب بازي در نقش شخصيت هاي تاريخي است كه خوشبختانه در بازي بازيگران «روزگار قريب» خبري از آن نيست.
شايد بعد از تماشاي تنها پنج قسمت از اين سريال، زمان مناسبي براي ارزيابي كلي آن نباشد. اما سطح كيفي همين چند قسمت و اين نكته كه عياري براي ساخت يك سريال 36 قسمتي در حدود 5 سال زندگي‌اش را گذاشته، نويد تجربه لحظات لذت بخشي را مي دهد. به قول خودش در اين پنج سال هزاران پلان گرفته كه هر كدام به دشواري يك فيلم سينمايي بوده است.
حبف است كه از تيتراژ فوق العاده «روزگار قريب» كه ايده خوب و اجراي بهتري دارد چيزي نگويم. عياري از چهار سال پيش روي طرح تيتراژ كار كرده است. خودش جايي گفته: «بينندگان به بهانه ديدن تيتراژ سريال، قطعا پاي آن خواهند نشست.»

پي نوشت 1: 6 سال تو اين دانشگاه يكبار هم نشد يه امتحاني عقب بيافته يا لغو بشه حالا اين ترم كه ما مي خواهيم فارغ التحصيل بشيم (همه بگوييد ان شا الله) برفي اومده كه در n سال اخير بي سابقه بوده .... نيما جان ببين من مي خوام ولي نميشه حالا هي بگو ...

پي نوشت 2 : از شنين خبر درگذشت مهران قاسمي هم كه حسابي شوكه شدم . توي دو سه تا روزنامه همكار بوديم. اين خبر واقعا باور نكردني بود... خدا رحمتش كنه

پي نوشت 3 : alexa.com يك سايت بين المللي رنكينك وب سايت هاي اينترنتي است كه اطلاعات و آمار جالبي از سطح بازديد سايت ها دارد و هر روز رتبه سايت هاي مختلف را از نظر تعداد بازديد كنندگان در ميان تمامي وب سايت هاي فعال دنيا اعلام مي كند. براي دسترسي به اين اطلاعات مي توانيد به راحتي  toolbar alexa را از اينجا دانلود كنيد (زماني هم نمي برد) و بعد از آن هميشه به هر سايتي كه سر مي زنيد رتبه جهاني اش را مي توانيد در بالاي صفحه مشاهده كنيد ... اگر مشتري دائم «سينماي ما» هم هستيد حتما نصب كنيد تا كمكي به افزايش رتبه سايت‌مان هم بشود.